Γενικές Γνώσεις Φυσιολογίας Του Ανθρώπου (2)

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ

Το αίμα μεταφέρει τις θρεπτικές ουσίες και το οξυγόνο στα κύτταρα.

Τα άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού και το διοξείδιο του άνθρακα, μεταφέρονται στα όργανα αποβολής (νεφρά, πνεύμονες), με το αίμα.

Το αίμα συμμετέχει στις διάφορες αμυντήριες λειτουργίες του οργανισμού, εναντίον της προσβολής από μικρόβια, στη ρύθμιση της πυκνότητας διαφόρων ουσιών και στην αιμόσταση.

Το αίμα αποτελείται από το πλάσμα και τα κυτταρικά στοιχεία (ερυθρά αιμοσφαίρια, λευκά αιμοσφαίρια και αιμοπετάλια).

Το συνολικό ποσό του αίματος ενός φυσιολογικού ατόμου, αντιπροσωπεύει το 8% του σωματικού βάρους. Δηλαδή, ένα άτομο βάρους 70 kg έχει 5.5 ως 5.6 λίτρα αίματος.

Αιματοκρίτης είναι η εκατοστιαία αναλογία του όγκου των κυττάρων, σε σχέση με το συνολικό όγκο του αίματος.

Άτομα με αναιμία, έχουν πολύ μικρότερες τιμές αιματοκρίτη, γιατί έχουν μικρότερο αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων που αποτελούν και τη συντριπτική πλειοψηφία των κυττάρων του αίματος.

Ερυθρά Αιμοσφαίρια

Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι κύτταρα που παράγονται στον ερυθρό μυελό των οστών από ένα αρχικό κύτταρο που λέγεται προερυθροβλάστη.

Τα ερυθρά αιμοσφαίρια είναι κύτταρα χωρίς πυρήνα και μεταφέρουν την αιμοσφαιρίνη.

Η Αιμοσφαιρίνη είναι μία κόκκινη χρωστική, η οποία έχει πρωτεϊνική σύσταση.

Η αιμοσφαιρίνη απαντάται με τον τύπο Α (φυσιολογικά άτομα), τον τύπο F (εμβρυϊκή αιμοσφαιρίνη) και σε διάφορους τύπους παθολογικών αιμοσφαιρινών, όπως η S που υπάρχει στα ερυθρά αιμοσφαίρια ασθενών που πάσχουν από δρεπανοκυτταρική αναιμία.

Τα ερυθρά αιμοσφαίρια ζουν 120 ημέρες και μετά καταστρέφονται, παράγοντας συνεχώς νέα κύτταρα από τον ερυθρό μυελό των οστών.

Όταν καταστρέφονται τα ερυθρά αιμοσφαίρια, διασπάται και το μόριο της αιμοσφαιρίνης, και ο μεν σίδηρος ξαναχρησιμοποιείται για την παραγωγή νέων μορίων αιμοσφαιρίνης, η δε υπόλοιπη αίμη (χρωστική ουσία της αιμοσφαιρίνης), μετατρέπεται σε μια άλλη χρωστική που λέγεται χολερυθρίνη.

Η χολερυθρίνη προσλαμβάνεται από τα κύτταρα του ήπατος, από εκεί μεταφέρεται στη χολή και από τη χολή στο έντερο, όπου μετατρέπεται σε μια σειρά από άλλες χρωστικές, που αποβάλλονται από τον οργανισμό με τα κόπρανα.

Όταν κάποιος πάσχει από ίκτερο, τότε η χολερυθρίνη ξαναγυρίζει από τα κύτταρα του ήπατος στο αίμα και από εκεί μεταφέρεται στους διάφορους ιστούς, όπως στο δέρμα. Σ’ αυτό οφείλεται και το κίτρινο χρώμα όσων πάσχουν από ίκτερο.

Λευκά Αιμοσφαίρια

Τα λευκά αιμοσφαίρια διακρίνονται σε τρεις (3) κατηγορίες:

1       Κοκκιοκύτταρα ή Πολυμορφοπύρηνα

2       Λεμφοκύτταρα

3     Μεγάλα Μονοπύρηνα

Οι λειτουργίες των λευκών αιμοσφαιρίων έχουν σχέση με την άμυνα του οργανισμού.

-Τα κοκκιοκύτταρα προσβάλουν τους μικροοργανισμούς (φαγοκυττάρωση)

-Τα λεμφοκύτταρα παράγουν αντισώματα που χρησιμοποιούνται από τον οργανισμό για την καταστροφή μικροβίων και άλλων ξένων ουσιών (ανοσία).

-Τα μεγάλα μονοπύρηνα συμμετέχουν και στη φαγοκυττάρωση και στη λειτουργία παραγωγής αντισωμάτων.

Ανοσία

Ανοσία είναι η ικανότητα του οργανισμού να προστατεύεται από την προσβολή ξένων παραγόντων, όπως τα βακτηρίδια, οι ιοί, οι τοξίνες ή τα κύτταρα ξένων ιστών.

Η αλλεργία είναι διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος.

Με το εμβόλιο βοηθούμε τον οργανισμό να αποκτήσει ανοσία, σε κάποια νόσο, χορηγώντας το ίδιο το βακτηρίδιο ή την τοξίνη του βακτηριδίου έτσι, που να προκληθεί η παραγωγή αντισωμάτων και ευαισθητοποιημένων λεμφοκυττάρων, εναντίον του χορηγούμενου παράγοντα.

Είναι φανερό, ότι τα χορηγούμενα με τα εμβόλια μικρόβια ή τοξίνες, έχουν αδρανοποιηθεί ώστε να μην προκαλούν την αρρώστια.

Αιμοπετάλια

Τα αιμοπετάλια δεν είναι ολόκληρα κύτταρα, αλλά κομμάτια που κόβονται από γιγάντια κύτταρα του ερυθρού μυελού των οστών που λέγονται μεγακαρυοκύτταρα.

Σε περιπτώσεις κακώσεων του τοιχώματος των αγγείων, τα αιμοπετάλια προσκολλώνται στο σημείο των κακώσεων και απελευθερώνουν ουσίες που συμμετέχουν στις αντιδράσεις για την πήξη του αίματος και την αιμόσταση.

Ομάδες Αίματος

1.      Ομάδα Α που τα ερυθρά της αιμοσφαίρια έχουν το αντιγόνο Α

2.      Ομάδα Β που τα ερυθρά της αιμοσφαίρια έχουν το αντιγόνο Β

3.      Ομάδα ΑΒ που τα ερυθρά της αιμοσφαίρια έχουν το αντιγόνο Α και Β

4.      Ομάδα Ο που τα ερυθρά της αιμοσφαίρια ΔΕΝ έχουν ούτε το Α ούτε το Β

Κανόνες Μετάγγισης

1.      Η ομάδα Α, δίνει αίμα στην ομάδα Α και στην ομάδα ΑΒ, και παίρνει από την Α και Ο

2.      Η ομάδα Β, δίνει αίμα στην ομάδα Β και στην ομάδα ΑΒ, και παίρνει από την Β και Ο

3.      Η ομάδα ΑΒ, δίνει μόνο στην ΑΒ και παίρνει από ΑΒ, Β και Ο

4.      Η ομάδα Ο δίνει σε όλες τις ομάδες  και παίρνει μόνο από την Ο

RHESUS

Εκτός από τα αντιγόνα Α, Β, Ο στα ερυθρά αιμοσφαίρια του 85% των ατόμων της λευκής φυλής, υπάρχει ένα άλλο αντιγόνο που λέγεται RHESUS. Τα άτομα που έχουν το αντιγόνο RHESUS λέγονται RHESUS θετικά, και όσα ΔΕΝ το έχουν, RHESUS αρνητικά.

Απαγορεύεται η μετάγγιση αίματος RHESUS (+) σε άτομο RHESUS (-), ακόμη και όταν είναι της ίδιας ομάδας.

Πήξη Του Αίματος

Το αίμα δεν πήζει όταν η κυκλοφορία είναι φυσιολογική. Αν όμως ένα αγγείο καταστραφεί σε κάποιο σημείο, τότε σε μερικά λεπτά το αίμα πήζει στο σημείο που έγινε η καταστροφή, με αποτέλεσμα, να δημιουργηθεί ο μόνιμος θρόμβος και να διακοπεί η αιμορραγία.

ΠΗΓΗ: «Ανατομία – Φυσιολογία» Ηλία Κούβελα, Καθηγητού Πειραματικής Φυσιολογίας Πανεπιστημίου Πατρών