Ζάκυνθος

 

Η Ζάκυνθος, γνωστή διεθνώς και με το όνομα "Τζάντε", ή Φιόρο του Λεβάντε (= Άνθος της Ανατολής) κατά τους Βενετσιάνους, είναι ένα από τα νησιά των Επτανήσων. Είναι το ενδέκατο σε έκταση ελληνικό νησί και το τρίτο (μετά την Κεφαλονιά και την Κέρκυρα) και δεύτερο σε πληθυσμό νησί των Ιονίων νήσων. Η έκτασή της είναι 406 τ. χλμ και ο πληθυσμός ανέρχεται στους 40.650 κατοίκους (απογραφή 2011). Από την Πελοπόννησο απέχει 9,5 ναυτ. μίλια (από την Κυλλήνη του Νομού Ηλείας) και 8,5 ναυτ. μίλια από το πλησιέστερο βόρεια σε αυτή νησί, την Κεφαλονιά. Οι κάτοικοί της καλούνται Ζακύνθιοι, ή Ζακυνθινοί.

"Υρία", ένα από τα αρχαία ονόματα του νησιού της Ζακύνθου.

Γεωγραφία

Η παραλία με το διάσημο Ναυάγιο της Ζακύνθου.

Το σχήμα της Ζακύνθου είναι ακανόνιστο τριγωνικό με το μεν βορειότερο άκρο του νησιού να καταλήγει στο ακρωτήρι Σκινάρι, ενώ στο νότιο-νοτιοανατολικό να σχηματίζεται ο κόλπος του Λαγανά μεταξύ των δύο ακρωτηρίων, Μαραθιά δυτικά και Γέρακας, ή Γεράκι, ανατολικό. Μέσα στον κόλπο του Λαγανά υπάρχουν τρία νησιά, το Μαραθωνήσι, ο Άγιος Σώστης και το Πελούζο, ενώ 37 ναυτικά μίλια νότια του Λαγανά βρίσκονται οι νήσοι Στροφάδες. Ο κόλπος του Λαγανά, με τη μαγευτική παραλία του, έχει ανακυρηχθεί από το 1999 Εθνικό Πάρκο καθώς είναι τόπος ωοτοκίας της υπό εξαφάνιση χελώνας Καρέττα-Καρέττα. Οι δυτικές ακτές έχουν μήκος περίπου 34 χλμ. είναι βραχώδεις και απότομες σχηματίζοντας πολλές σπηλιές και κολπίσκους. Αντίθετα οι ανατολικές ακτές που βλέπουν προς την Πελλοπόννησο και έχουν μήκος 37 χλμ είναι αμμώδεις με όμορφες παραλίες.

Ιστορία

Η Ζάκυνθος, την οποία ο Όμηρος αναφέρει σαν Υλήεσσα δηλαδή δασώδη, πήρε το όνομά της από τον πρώτο εποικιστή της τον Ζάκυνθο γιο του Βασιλιά της Φρυγίας Δάρδανου. Στην συνέχεια την κατέκτησε ο Αρκείσιος, απόγονος του βασιλιά της Κεφαλονιάς Κέφαλου, πατέρας του Λαέρτη, και παππού του Οδυσσέα. Έτσι περιήλθε η Ζάκυνθος στο Βασίλειο του Οδυσσέα ο οποίος συμμετείχε με δώδεκα πλοία στον Τρωικό πόλεμο. Μετά την επιστροφή του όμως και τον φόνο των μνηστήρων από τους οποίους είκοσι ήταν από την Ζάκυνθο, οι Ζακυνθινοί επαναστάτησαν και απέσπασαν το νησί τους από το Βασίλειο του Οδυσσέα. Με τα χρόνια ακολουθώντας το πνεύμα της εποχής εγκαθιδρύθηκε στη Ζάκυνθο νέο πολίτευμα, η Δημοκρατία. Ίσως κατά την εποχή εκείνη οι Ζακυνθινοί να ίδρυσαν ομώνυμη αποικία στην Ιβηρική χερσόννησο. Στους Περσικούς πολέμους η Ζάκυνθος έμεινε ουδέτερη ενώ στον Πελοποννησιακό πόλεμο εμπλέκεται σαν σύμμαχος των Αθηναίων. Η Ζάκυνθος υποτάχθηκε στους Μακεδόνες του Μεγάλου Αλεξάνδρου κι αργότερα στους Ρωμαίους, που της παραχώρησαν σχετική αυτονομία. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση ο χριστιανισμός διαδόθηκε στο νησί από την Μαρία Μαγδαληνή το 34 μ.Χ. όταν το πλοίο που την μετέφερε στην Ρώμη σταμάτησε για λίγο στην Ζάκυνθο. Στη διάρκεια των βυζαντινών χρόνων λεηλατείται από πειρατές και Βάνδαλους. Στα 1185 η Ζάκυνθος μαζί με την Κεφαλονιά καταλαμβάνονται από τους Νορμανδούς της Σικελίας (από το ναύαρχο Μαργαριτώνη του Βασιλιά της Σικελίας Γουλιέλμου Β') οι οποίοι αποσπώντας τις από την Βυζαντινή Αυτοκρατορία δημιουργούν την Παλατινή Κομητεία Κεφαλληνίας και Ζακύνθου κάτω από την ηγεμονία των Παλατινών Κομήτων Ορσίνι 1197 – 1325, Ανδηγαυών (d’ Anjou) 1325 – 1357 και Τόκκων 1357 – 1479. Στην συνέχεια την κατακτούν οι Βενετοί και παραμένει κάτω από την Ενετική κυριαρχία έως το 1797. Αξιοσημείωτο γεγονός της περιόδου αυτής ήταν η λαϊκή εξέγερση γνωστή με το όνομα Ρεμπελιό των Ποπολάρων.
Μετά τη Συνθήκη του Κάμπο Φόρμιο ακολουθεί η Γαλλοκρατία των Επτανήσων (1797-1799), όπου Γάλλοι δημοκρατικοί αρχικά και στη συνέχεια με την Συνθήκη Ρωσοτουρκικής Συμμαχίας (1799) οι Ρώσοι με σύμμαχους τους Τούρκους κατέλαβαν το νησί προσωρινά μέχρι ότου συστάθηκε με την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (1800) η Επτάνησος Πολιτεία (το 1800) στην οποία μετείχε η Ζάκυνθος μαζί με τα άλλα νησιά του Ιονίου απαρτίζοντας το πρώτο αυτόνομο Ελληνικό κρατίδιο υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου. Το 1809 επανήλθαν οι Γάλλοι Αυτοκρατορικοί τούτη τη φορά και το 1815 δημιουργείται το Ενωμένο Κράτος των Ιονίων Νήσων που τέθηκε κάτω από την προστασία των Άγγλων έως το 1864.Το όνειρο των Ζακυνθινών να ενωθούν με την Ελλάδα πραγματοποιήθηκε ύστερα από σκληρούς αγώνες, στις 21 Μαΐου 1864, ύστερα από συνολικά 680 χρόνια ξένης κατοχής.

Κλίμα

Το κλίμα της Ζακύνθου είναι ήπιο μεσογειακό με πολλές βροχές από Νοέμβριο μέχρι Ιανουάριο και μεγάλη ηλιοφάνεια όλο το έτος.Βέβαια έχει επηρεαστεί από τις παγκόσμιες κλιματικές αλλαγές.

Οικονομία

Έχει πλούσια βλάστηση και είναι νησί με σημαντική αγροτική παραγωγή, στηριγμένη κυρίως στην καλλιέργεια της ελιάς, των εσπεριδοειδών και της σταφίδας καθώς και των ανθοκομικών.

Αναπτύσσεται επίσης σημαντική επιχειρηματική δραστηριότητα, κυρίως στον τομέα του τουρισμού, η οποία υποβοηθείται από το αεροδρόμιο Διονύσιος Σολωμός και πολλές ξενοδοχειακές μονάδες και καταλύματα, αξιοποιώντας τις φυσικές ομορφιές και την ιστορική παράδοση, σε συνδυασμό με τη φιλοξενία των κατοίκων.

Δημοτικές ενότητες

Δημοτική Ενότητα	Κέντρο
Αλυκών	Καταστάρι
Αρκαδίων	Βανάτο
Αρτεμισίων	Μαχαιράδο
Ελατίων	Βολίμες
Λαγανά	Παντοκράτορας - Σαρακίνα
Ζακυνθίων	Ζάκυνθος

Με το νέο σύστημα τοπικής αυτοδιοίκησης Καλλικράτης, η Ζάκυνθος διαθέτει πλέον μόνον ένα δήμο, τον Δήμο Ζακύνθου, με πρώτο δήμαρχο τον Στέλιο Μποζίκη.

Χωριά Ζακύνθου

Στη Ζάκυνθο υφίστανται τα ακόλουθα χωριά κατ΄ αλφαβητική σειρά:
Αγαλάς, Άγιος Μαρίνος, Άγιος Δημήτριος, Άγιος Κήρυκος, Άγιος Λέοντας, Άγιος Νικόλαος (Κοιλιωμένο), Άγιοι Πάντες, Ακλρωτήρι, Αλικανάς, Αμπελόκηποι, Αναφωνήτρια, Άνω Βόλιμα, Άνω Γερακάρι, Αργάσι, Βανάτο, Βασιλικό, Βολίμες, Βουγιάτο, Γαϊτάνι, Γαλάρο, Γύριο,Εξω-χωρα Ζακύνθου, Καλαμάκι, Καλιπάδο, Καλλιθέα, Καταστάρι, Κάτω Γερακάρι, Κερίο, Κυψέλη, Λαγκαδάκια, Λαγώποδο, Λιθακιά, Λούχα, Μαρίες, Μαχαιράδο, Μέσο Γερακάρι, Μουζάκι, Μπόχαλη, Ορθονιές, Παντοκράτορας, Πηγαδάκια, Πλάνος, Ρομίρι, Σαρακηνάδο, Τραγάκι, Τσιλιβί, Φιολίτης, Φτερίνι.

Πολιτισμός

Η Ζάκυνθος θεωρείται νησί με μακρά μουσική παράδοση. Οι Ζακύνθιοι ιδιαίτερα φιλόμουσοι συχνά συγκροτούν καλλίφωνες ομάδες - συντροφιές που τραγουδούν παλιά τοπικά τραγούδια και κυρίως καντάδες. Χαρακτηριστικοί οι στίχοι και του ομώνυμου παραδοσιακού:

"Νάταν η θάλασσα κρασί και τα βουνά μεζέδες,

κι οι βάρκες κρασοπότηρα να πίνουν οι γλετζέδες.

Να χαμηλώναν τα βουνά να βλέπα το Λεβάντε,

να βλέπα την Κεφαλλονιά και το ωραίο Τζάντε.

Ζάκυνθος και Κεφαλλονιά, Κέρκυρα και Λευκάδα,

αυτά τα τέσσερα νησιά στολίζουν την Ελλάδα."

Επίσης στη Ζάκυνθο ανθεί ένα ιδιαίτερο, ίσως ιδιότυπο, θεατρικό είδος υπαίθρου, που ονομάζεται "ομιλίες", στο οποίο συμπρωταγωνιστούν οι κάτοικοι με αυτοσχεδιασμούς ως παρλάτες. Η ιστορία αυτών ξεπερνά τους τρεις αιώνες.
Από το 2009 η Ζάκυνθος έχει το δικό της φεστιβάλ τζαζ (Φεστιβάλ Τζαζ Ζακύνθου / Zante Jazz Festival) καθώς και φεστιβάλ κλασικής μουσικής. Ο Δήμος Ζακύνθου εκδίδει τριμηνιαίο δημοτικό περιοδικό ενημέρωσης, πολιτισμού, επικοινωνίας με τον τίτλο "δήμος+ΠΟΛΙΤΕΙΑ" http://dimoskaipoliteia.blogspot.com που κυκλοφορεί ηλεκτρονικά και στο Διαδίκτυο.

Σεισμοί

Ο ναός του αγίου ΔΙονυσίου στη Ζάκυνθο.

Η ιστορία του νησιού και η ζωή των κατοίκων είναι συνυφασμένες με τους σεισμούς. Η περιοχή της νοτιοδυτικής Ελλάδας είναι από τις πλέον σεισμογενείς της χώρας μας. Η Ζάκυνθος αποτελεί τμήμα μικρής πλάκας του φλοιού της γης που περιλαμβάνει την Κεφαλονιά την Πελοπόννησο την Αττικοβοιωτία την Εύβοια και το Αιγαίο πέλαγος μαζί με την Κρήτη τα Δωδεκάνησα έως και τα παράλια της Μικράς Ασίας. Η πλάκα αυτή βρίσκεται ανάμεσα στην Αφρικανική και την Ευρασιατική πλάκα και δέχεται την πίεση της Αφρικανικής από το Ιόνιο μέχρι το Καρπάθιο πέλαγος. Η μετακίνηση των πλακών αυτών δημιουργεί τους σεισμούς άλλοτε μικρούς και άλλοτε ισχυρότατους , ανάλογα με την ενέργεια που έχει συσσωρευτεί. Στην ιστορία της Ζακύνθου αναφέρονται πολλοί καταστροφικοί σεισμοί όπως αυτός του 1469 μ.Χ. Ο σεισμός του 1514 ο οποίος κατακρήμνισε το νότιο τμήμα της αρχαίας πρωτεύουσας και του Κάστρου δημιουργώντας το χάσμα ανάμεσα στον λόφο της Μπόχαλης και του λόφου του Αγ. Ηλία. καθώς και ο σεισμός του 1622 όταν χωρίστηκε το ακρωτήριο Αγ. Σώστης από το νησί της Ζακύνθου σχηματίζοντας το ομώνυμο νησάκι στον κόλπο του Λαγανά. Το 1742 συνέβη τρομερός σεισμός και η γη σειόταν για ένα ολόκληρο έτος από τους μετασεισμούς. Τρομεροί χαρακτηρίζονται και οι σεισμοί των ετών 1768, 1809, 1820, 1840, 1893, 1912. Ισχυρότερος όλων - και πιο πρόσφατος - ήταν ο σεισμός της 12ης Αυγούστου του 1953, που εκτιμάται ότι ήταν μεγέθους 7,1 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Ισοπεδώθηκαν σχεδόν όλα τα κτήρια του νησιού εκτός από την εκκλησία του Αγ. Διονυσίου, το κτήριο της Εθνικής Τράπεζας και το σχολείο της συνοικίας του Άμμου στην πρωτεύουσα, που ήταν κτισμένα αντισεισμικά. Αυτό έδωσε αφορμή να θεσπισθούν αυστηρότατοι κανονισμοί δόμησης των νέων κτηρίων και να κτίζονται όλα αντισεισμικά με την χρήση άφθονου σιδήρου για το οπλισμένο σκυρόδεμα που αποτελεί τον φέροντα σκελετό τους. Έτσι στους σεισμούς των δεκαετιών του 1980 και 1990 που έφθασαν μέχρι και 6,2 Ρίχτερ, καθώς και στους τελευταίους σεισμούς του Απριλίου 2006 που γίνονταν καθημερινά για ένα μήνα περίπου φθάνοντας σε μέγεθος μέχρι και 5,9 Ρίχτερ οι ζημιές στα καινούργια κτήρια ήταν ελάχιστες .

Προσωπικότητες

Άγαλμα του Διονύσιου Σολωμού στην πόλη της Ζακύνθου

• Άγιος Διονύσιος Ζακύνθου Προστάτης Άγιος του νησιού
• Διονύσιος Σολωμός Εθνικός ποιητής
• Ανδρέας Κάλβος
• Ugo Foscolo
• Γρηγόριος Ξενόπουλος
• Αντώνιος Μαρτελάος
• Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου
• Κωνσταντίνος Λομβάρδος
• Νικόλαος Κουτούζης
• Λεωνίδας Ζώης
• Ντίνος Κονόμος
• Γεώργιος Κωστάκης, συλλέκτης έργων τέχνης ρωσικής πρωτοπορίας.
• Τερτσέτης Γεώργιος

^{Πηγή:  Βικιπαίδεια}