Η ΔΥΝΑΜΗ ΜΙΑΣ ΩΡΑΙΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

«Τότε φάνηκε το περισσότερο μέρος του προσώπου της, τότε φανήκανε τα χέρια και ο λαιμός της, και σε βεβαιώνω, Κύρε, είπε, ότι και σε μένα φάνηκε και σε όλους που την είδαν ότι δε γεννήθηκε από θνητούς ανθρώπους, ούτε υπήρξε μέχρι τώρα τέτοια γυναίκα στην Ασία. Κοίταξέ την πάντως κι εσύ και θα βεβαιωθείς.

Και ο Κύρος απάντησε: Μα το θεό, διόλου βέβαια δε θα τη δω, αν είναι τέτοια, καθώς συ την περιγράφεις. Γιατί; Ρώτησε ο νεαρός. Διότι, είπε, αν τώρα, που άκουσα από εσένα ότι είναι ωραία, πεισθώ να έλθω να τη δω, μολονότι δεν έχω και τόση ευκαιρία, φοβούμαι μήπως πολύ γρήγορα εκείνη πάλι με πείσει να πάω και πάλι να τη δω. Έπειτα ίσως παραμελήσω όσα πρέπει να κάνω, και θα κάθομαι να τη βλέπω.

Ο νεαρός γέλασε και είπε: Πιστεύεις αλήθεια, Κύρε, ότι το ανθρώπινο κάλλος μπορεί να αναγκάσει να κάνει κανείς παρά τη θέλησή του εκείνο που δεν είναι καλό; Αν εκ φύσεως είχε αυτή τη δύναμη, ομοίως θα ανάγκαζε όλους. Βλέπεις, είπε, ότι η φωτιά καίει όλους ομοίως; Γιατί τέτοια εκ φύσεως είναι. Από τα ωραία, άλλα μεν τα αγαπούν οι άνθρωποι, άλλα δε δεν τα αγαπούν, και άλλο αγαπά ο ένας και άλλο ο άλλος, γιατί αυτό, είπε, είναι θεληματικό, και καθένας αγαπά εκείνο που θέλει να αγαπά. Παραδείγματος χάριν ο αδελφός δεν αισθάνεται έρωτα για την αδελφή του, ούτε ο πατέρας για τη θυγατέρα του, άλλος όμως αισθάνεται προς αυτήν έρωτα, γιατί ο φόβος και ο νόμος μπορούν να εμποδίζουν τον έρωτα. Εάν όμως, είπε, θεσπιστεί νόμος να μη πεινούν όσοι δεν τρώνε, και να μη διψούν όσοι δεν πίνουν, να μην κρυώνουν οι άνθρωποι το χειμώνα, και να μη ζεσταίνονται το καλοκαίρι, κανένας (νόμος) δεν θα μπορέσει να κατορθώσει να πεισθούν οι άνθρωποι, γιατί σύμφωνα με τους φυσικούς νόμους νικώνται απ’ αυτά. Ο έρωτας όμως εξαρτάται από τη θέληση του ανθρώπου. Καθένας δηλαδή αγαπά όσα του ταιριάζουν, καθώς αγαπά τα ωραία φορέματα και τα ωραία υποδήματα. 

Πως λοιπόν, είπε ο Κύρος, εάν το να ερωτευθεί κανείς εξαρτάται από τη θέλησή του, δεν είναι δυνατόν να παύσει να αγαπά, όταν θελήσει; Αλλά εγώ, είπε, έχω δει ανθρώπους να κλαίνε από τη λύπη τους εξ’ αιτίας του έρωτα, και ότι έγιναν δούλοι εκείνων που αγαπούσαν, μολονότι θεωρούσαν πολύ κακό πράγμα τη δουλεία προτού να αγαπήσουν, και ότι έδιναν πολλά πράγματα, που δεν τους ήταν ευχάριστο να τα στερούνται, και ότι εύχονταν στους θεούς να απαλλαγούν από τον έρωτα, όπως εύχονται να απαλλαγούν και από οποιαδήποτε άλλη αρρώστια, και ότι δεν μπορούν να ελευθερωθούν, αλλά έχουν δεσμευθεί πιο δυνατά παρά αν ήσαν δεμένοι με σίδερα. Παραδίνονται λοιπόν στις ερωμένες τους και τις υπηρετούν σε πολλά και ασκόπως. Κι όμως ποτέ δεν επιχειρούν να ξεφύγουν, ενώ τραβούν τέτοια βάσανα, αλλά και φυλάνε τις ερωμένες τους μήπως τους φύγουν.

Ο νεαρός απάντησε σ’ αυτά: Κάνουν βέβαια τέτοια οι εραστές, είναι όμως δυστυχείς, γι’ αυτό ακριβώς νομίζω ότι εύχονται πάντοτε στους θεούς να πεθάνουν, γιατί δήθεν είναι δυστυχείς, μολονότι όμως υπάρχουν αναρίθμητοι τρόποι θανάτου, δεν πεθαίνουν. Οι ίδιοι αυτοί και να κλέβουν ακόμη επιχειρούν και δεν απέχουν από τα ξένα, αλλά όταν αρπάξουν ή κλέψουν κάτι, βλέπεις πως εσύ πρώτος, επειδή η κλοπή δεν είναι αναγκαία, κατηγορείς τον κλέφτη και τον άρπαγα και δεν τον συγχωρείς, αλλά τον τιμωρείς. Έτσι λοιπόν, είπε ο Αράσπης, και οι ωραίοι δεν αναγκάζουν τους ανθρώπους να τους ερωτευθούν και να επιθυμούν όσα δεν πρέπει, αλλά νομίζω πως οι φαύλοι άνθρωποι δεν συγκρατούν τις επιθυμίες τους και ύστερα κατηγορούν τον έρωτα. Οι καλοί όμως και αγαθοί, μολονότι επιθυμούν και χρήματα, και τους ταχείς ίππους, και τις ωραίες γυναίκες, μπορούν να απέχουν από όλα αυτά, ώστε να μην τα αγγίζουν παρανόμως. Εγώ τουλάχιστον και την είδα και πάρα πολύ ωραία μου φάνηκε, όμως και κοντά σου βρίσκομαι και ιππεύω και εκτελώ τα καθήκοντά μου. Ναι μα το Δία, είπε ο Κύρος, γιατί έφυγες νωρίτερα απ’ όσο χρειάζεται ο έρωτας να υποδουλώσει τον άνθρωπο. Διότι είναι δυνατόν βέβαια και φωτιά, αν αγγίξει κανείς, να μην καίγεται αμέσως, και τα ξύλα δε βγάζουν αμέσως φλόγα. Εγώ όμως ούτε τη φωτιά θεληματικά αγγίζω, ούτε τις ωραίες κοιτάζω. Ούτε σε συμβουλεύω βέβαια, Αράσπη, να αφήνεις τα μάτια σου να κοιτάζουν πολλή ώρα τις ωραίες. Γιατί η φωτιά καίει εκείνους που την αγγίζουν, ενώ οι ωραίες και εκείνους που τις παρατηρούν από μακριά τους φλογίζουν, ώστε τους κάνουν να καίγονται από έρωτα.

Μη φοβάσαι, Κύρε, είπε ο Αράσπης, και αν διαρκώς την παρατηρώ, δε θα νικηθώ τόσο, ώστε να κάνω κάτι που δεν πρέπει. Πολύ καλά λες, είπε ο Κύρος, φύλαγε λοιπόν αυτήν, καθώς σου παραγγέλλω, και φρόντιζε γι’ αυτήν, γιατί ίσως μας χρησιμεύσει πολύ αυτή η γυναίκα. Τότε λοιπόν, αφού είπαν αυτά, χωρίστηκαν.

Ο νεαρός όμως βλέποντας τη γυναίκα ωραία και αισθανόμενος την καλοκαγαθία της, επίσης περιποιούμενος αυτήν και πιστεύοντας ότι την ευχαριστεί, επειδή ακόμη καταλάβαινε ότι και αυτή δεν ήταν αχάριστη, αλλά ότι φρόντιζε με τις δούλες της, ώστε, όταν έμπαινε (ο Αράσπης) στρη σκηνή της, να έχει όλα τα απαιτούμενα, και αν ποτέ αρρωστούσε, να μην του λείψει τίποτα – εξ’ αιτίας όλων αυτών ο Αράσπης κυριεύθηκε από έρωτα γι’ αυτήν, και ίσως δεν έπαθε κάτι το παράξενο.»

ΞΕΝΟΦΩΝΤΟΣ ‘’ΚΥΡΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑ’’